تهران-ایرناپلاس- هرچند مجموعه‌های ورزشی با لقب‌ها و عناوین فرهنگی مزین شده‌اند اما به گفته وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در این مجموعه‌ها فعالیت‌های فرهنگی دیده نمی‌شود.

به گزارش ایرناپلاس، جلسه ۷۶۰ شورای فرهنگ عمومی کشور با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اوایل آبان‌ماه برگزار شد. یکی از موضوع‌های مورد بحث در این جلسه، ماده سوم یکی از آیین‌نامه‌ها، عبارت مضامین ورزشی در برگزاری مسابقات بود که تعدادی از اعضا خواستار حذف عنوان ورزشی از مسابقات فرهنگی شدند و در مقابل برخی از اعضا معتقد بودند که بسیاری از مسائل ورزشی بار فرهنگی دارد و باید بیشتر به موضوع فرهنگ در ورزش پرداخته شود.

در این جلسه، اسماعیلی به گفت‌وگوی خود با وزیر ورزش و جوانان پیرامون عنوان فرهنگی در مجموعه‌های ورزشی اشاره و خاطرنشان کرد: «بسیاری مجموعه‌های ورزشی عنوان فرهنگی هم دارند اما شاهد فعالیت فرهنگی از سوی آنها نیستیم. از این رو با وزیر محترم ورزش و جوانان در همین رابطه صحبت کردم و مقرر شد میز امور فرهنگی در مجموعه‌های ورزشی ایجاد شود تا مدیران فرهنگی در هیات مدیره باشگاه‌ها هم حضور داشته باشند و از این طریق بتوانیم شاهد فعالیت‌های فرهنگی در مجموعه‌های ورزشی باشیم.»

در همین رابطه با رضا شجیع استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه سیاست‌گذاری و توسعه ورزش گفت‌وگو کردیم و از وی درباره چگونگی رسیدن به این هدف مهم پرسیدیم.

سوء تفاهمی در مورد یک واژه و مسئولیت‌های فرهنگی
شجیع درباره ایجاد میز امور فرهنگی در مجموعه‌های ورزشی و قرار گرفتن فعالیت‌های فرهنگی در باشگاه‌ها به خبرنگار ایرناپلاس گفت: اینکه مجموعه‌ها و باشگاه‌های فرهنگی‌-ورزشی باید به رسالت حقیقی خود یعنی فرهنگ‌افزایی از طریق ورزش توجه کنند، ایده جدیدی نیست و این موضوع از گذشته برای مجموعه‌های ورزشی دولتی در قالب تدوین و اجرای پیوست‌های فرهنگی مورد توجه قرار می‌گرفت. اما مشکل از جایی آغاز می‌شود که در ارتباط با کلیدواژه‌ای به اسم «باشگاه» و «مجموعه ورزشی» سوءتفاهم و سوء برداشت وجود دارد و همین موضوع، مهمترین دلیل محقق نشدن این خواسته وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

وی افزود: در ایران و در گفتمان‌های روزمره مردم و مسئولان به باشگاه‌های حرفه‌ای همچون استقلال و پرسپولیس باشگاه می‌گویند؛ به مراکز تندرستی و بدنسازی بخش‌های خصوصی و دولتی هم باشگاه می‌گویند و متأسفانه به مجموعه ورزشی بزرگی همانند مجموعه ورزشی انقلاب هم «باشگاه» می‌گویند. همین سوء‌تفاهم در مورد این واژه و مسئولیت‌های متفاوت فرهنگی هر کدام باعث شده دورنمای مشخصی برای ساماندهی فرهنگی این مراکز وجود نداشته باشد.

مجموعه‌های ورزشی و جنس برنامه‌های فرهنگی‌ آنها
شجیع با یادآوری مشکلات و مسائلی که منجر به کاهش فعالیت‌های فرهنگی در مجموعه‌های ورزشی می‌شود، اضافه کرد: در مورد بخش دولتی، اختصاص بودجه‌های مشخص برای ساماندهی فرهنگی مجموعه‌های ورزشی یک ضرورت است که به محض کاهش یا قطع شدن بودجه‌های دولتی، شاهد کم شدن کیفیت خدمات فرهنگی در این مجموعه‌ها هستیم. ضمن اینکه جنس برنامه‌های فرهنگی متأسفانه مناسبتی است و کمتر شاهد اجرای یک برنامه جامع و مستمر فرهنگی مبتنی بر نیاز گروه‌های مخاطب هستیم.

به گفته او، در بخش خصوصی که ۲۵ هزار باشگاه ورزشی فعالیت می‌کنند، به دلیل غلبه منطق هزینه – فایده، ملاحظه‌های فرهنگی کمتر در دستور کار قرار دارد و تحقق این مهم در ابتدا نیازمند اراده مدیران این مجموعه‌ها و سپس نیازمند حمایت دولت برای تشویق برنامه‌های فرهنگی است. اینکه ما انتظار داشته باشیم مدیران این مجموعه‌های خصوصی، بدون تخصص و دانش  لازم در حوزه مدیریت فرهنگی، دست به کار متفاوتی بزنند، انتظار دور از ذهنی است.

ورزش ذاتا یک فعالیت فرهنگی است
این مساله مهم بر کسی پوشیده نیست که فعالیت‌های فرهنگی در مجموعه‌های ورزشی می‌تواند نتایج و مزیت‌های بسیاری داشته باشد. این تاثیرات را نه تنها می‌توان در فضاها و پیرامون این مجموعه‌ها شاهد بود بلکه می‌توان به مرور شاهد رشد اخلاقی و فرهنگی ورزشکاران باشیم. اتفاقی که حتی آثار آن را می‌توان در موفقیت‌های ورزشی جست‌وجو کرد و به عنوان عاملی محرک و تعالی‌بخش به صورت غیرمستقیم به ورزشکاران و حتی سایر عوامل این مجموعه‌ها درس اخلاق و فرهنگ داد. اما چگونه می‌توان به این اهداف مهم دست یافت و اساسا چه نهادهایی می‌تواند در این زمینه کمک کننده باشند؟

شجیع در این‌زمینه گفت: آنچه مسلم اینکه،‌ مجموعه‌های ورزشی خصوصی و دولتی در سراسر کشور، بسترهای مناسبی برای تبلیغ محتواهای فرهنگی جذاب و هدفمند هستند که تا کنون به شکل یکپارچه و هدفمند از این ظرفیت بزرگ و مردمی استفاده نشده است. ما به مجموعه‌های ورزشی به عنوان نهادهای یاری‌گر فرهنگ نگاه کنیم، ایده خوب و ارزشمندی است اما تحقق این ایده نیازمند بررسی‌های دقیق‌تر بوده و استقرار برنامه‌های فرهنگی در بستر ورزش نیز به سرمایه‌گذاری احتیاج دارد. ضمن اینکه معتقدیم ورزش خود ذاتا یک فعالیت فرهنگی است و اتفاقا سرمایه‌گذاری مستمر و اثربخش دولت در بخش ورزش، به ارتقای فرهنگ عمومی منجر می شود.